Inspektoria św. Wojciecha Piła

Po roku 1989, w którym zapoczątkowane zostały w Polsce przemiany ustrojowe, zaistniały możliwości powrotu salezjanów do pracy szkolnej. W przeciągu ostatnich 15 lat inspektoria św. Wojciecha zaangażowała się bardzo mocno w tworzenie szkół i ośrodków wychowawczych, wysuwając się na czoło tego typu działalności w Polsce , nie tylko pośród inspektorii salezjańskich, ale też w gronie innych zgromadzeń zakonnych oraz diecezji . Rosnąca liczba szkół salezjańskich postawiła konieczność „tworzenia struktur na szczeblu krajowym i inspektorialnym, których zadaniem byłoby organizowanie i animowanie formacji personelu szkół z uwzględnieniem wszystkich jej szczebli oraz weryfikowanie skuteczności ich działalności w perspektywie wierności charyzmatowi salezjańskiemu” . Zgodnie z tą linią w roku 2004 przy inspektoracie powołano delegata do spraw szkół i ośrodków wychowawczych. Został nim ks. Stefan Metrycki. Głównym zadaniem stawianym przed tą agendą inspektorialną ma być animacja szkolnictwa w prowincji, wielopłaszczyznowa opieka nad nauczycielami pracującymi w szkołach salezjańskich, reprezentowanie szkół salezjańskich na zewnątrz.

Pierwszą szkołą otworzoną przez salezjanów inspektorii św. Wojciecha było liceum ogólnokształcące w Aleksandrowie Kujawskim. Był to jedyny przypadek w naszej inspektorii reaktywowania szkoły, gdyż praca oświatowa salezjanów w Aleksandrowie sięga okresu międzywojennego. Pierwsi Salezjanie przybyli do Aleksandrowa Kujawskiego 13 sierpnia 1919 r., aby na zaproszenie ks. Franciszka Szczygłowskiego objąć prowadzenie szkoły noszącej nazwę: Szkoła Realna Polskiej Macierzy Szkolnej (PMS) . Działalność oświatowa salezjanów w Aleksandrowie zakończyła się likwidacją szkoły przez władze komunistyczne w 1955 r. Głównym zarzutem skierowanym przeciw Zgromadzeniu Salezjańskiemu było rzekome wychowywanie młodzieży w sposób nielojalny wobec państwa. Budynki szkolne przejął Wydział Oświaty. Podjęto decyzję eksmitowania z nich salezjanów. Zgromadzenie rozpoczęło rozpaczliwe starania o cofnięcie decyzji władz. Interweniowali także rodzice wychowanków oraz miejscowa ludność. Wystarczającym argumentem prawnym wykluczającym całkowitą eksmisję z zakładowych budynków, okazało się istnienie zakładowej kaplicy .
Liceum Ogólnokształcące Towarzystwa Salezjańskiego w Aleksandrowie Kujawskim było jednym z pierwszych, jakie odzyskało Zgromadzenie po przemianach ustrojowych w naszej ojczyźnie. Rozmowy salezjanów z odpowiednimi władzami oświatowymi na temat zwrócenia bezprawnie zagarniętego w roku 1955 Gimnazjum Salezjańskiego rozpoczęły się w roku 1990. W listopadzie tegoż roku, na oficjalnym spotkaniu Wojewódzkiego Kuratora Oświaty i Wychowania z Włocławka pana Mariana Lewandowskiego i jego współpracowników z przedstawicielami Zgromadzenia Salezjańskiego, reprezentowanego przez ks. inspektora Stanisława Skopiaka, ks. dyrektora administracyjnego Henryka Jacenciuka oraz ks. dyrektora Stanisława Salamonowicza, ustalono, że salezjanie przejmą od września 1991 r., trzy ostatnie klasy (po cztery oddziały każda), cały personel i wyposażenie szkoły i internatu. Pierwsze klasy przyjmowane na warunkach szkoły prywatnej były dotowane w 50% przez władze oświatowe. Dyrekcję i administrację szkoły jak również kierownictwo internatu, zgodnie z ustaleniami miało przejąć Zgromadzenie Salezjańskie.
W roku 1991 rozpoczął się proces stopniowego przekształcania przez salezjanów liceum państwowego w szkołę katolicką, który zakończono w 1994 r. W dniu 18 września 1997 r. Liceum Towarzystwa Salezjańskiego w Aleksandrowie Kujawskim przybrało imię kard. Augusta Hlonda.
Salezjanie w Aleksandrowie Kujawskim nie ograniczyli się jednak do pracy oświatowej tylko na poziomie licealnym. W roku 1992 utworzyli Prywatną Szkołę Podstawową Towarzystwa Salezjańskiego, która od 1997r. nosiła imię św. Dominika Savio. Obecnie, z powodu zbyt małego naboru, szkoła jest w fazie likwidacji. W roku szkolnym 1999/2000 decyzją władz miejskich salezjanom powierzone zostało prowadzenie publicznego gimnazjum. Obecnie publiczne jest także liceum.

Ważnym ośrodkiem szkolnictwa salezjańskiego w inspektorii św. Wojciecha jest Szczecin. W roku 1992 przy ul. Ku Słońcu rozpoczęła się budowa kompleksu szkół salezjańskich. Po dwóch latach powołano do życia Salezjańską Szkołę Zawodową: zasadniczą, kształcącą w zawodzie stolarza. Po trzech latach powołano do istnienia technikum zawodowe, kształcące w zawodzie technik technologii drewna o specjalności meblarstwo. Kolejną szkołą salezjańską było Gimnazjum Towarzystwa Salezjańskiego im. św. Józefa, zaś w roku szkolnym 2003/2004 otworzono pierwsze oddziały Salezjańskiej Szkoły Podstawowej. Szkoły Salezjańskie przy ul. Ku Słońcu cały czas rozbudowują swój gmach. W roku 2003 rozpoczęto też budowa szkolnej kaplicy. Salezjanie przy tym ośrodku szkolnym prowadzą także Międzyszkolną Bursę Towarzystwa Salezjańskiego. Początkowo przeznaczony był on tylko dla chłopców ze szkół salezjańskich. W roku 1999 internat ten zaczął funkcjonować w obecnej formie jako międzyszkolna bursa, która jest otwarta na młodzież ze wszystkich szkół średnich Szczecina. Może w niej zamieszkać 180 wychowanków .

Drugi kompleks szkół salezjańskich w Szczecinie jest usytuowany przy ul. Witkiewicza na terenie salezjańskiej parafii św. Jana Bosko. W budynkach wcześniej przeznaczonych na salki katechetyczne w roku 1995 salezjanie rozpoczęli działalność szkolną, która dziś obejmuje trzy oddziały: liceum, gimnazjum i szkołę organową II stopnia.

W Pile pierwszą szkołę salezjańską utworzono w 1996 r. Było to liceum ogólnokształcące. W pierwszych latach swojego istnienia korzystało ono z pomieszczeń byłych salek katechetycznych przy parafii św. Rodziny. Szkoła ta nosi imię św. Jana Bosko. W 1999 r. otworzono w Pile także gimnazjum, które nosi imię św. Dominika Savio. Wkrótce obie szkoły zostały przeniesione do nowych budynków szkolnych wybudowanych przy parafii św. Jana Bosko w Pile. Kolejną szkołą salezjańską powstałą w Pile była szkoła podstawowa, powołana do życia w jubileuszowym roku 2000. Rok później nadano jej imię Jana Pawła II. Szkoła do 2004 r. korzystała z pomieszczeń parafii św. Rodziny. Obecnie została przeniesiona do budynków po byłej szkole wojskowej w Pile .

Początki salezjańskiego szkolnictwa w Bydgoszczy są związane z rokiem 1992. W ciągu dwóch lat (1994-96) wybudowano duże budynki dydaktyczne, do których z salek katechetycznych przeniosło się liceum ogólnokształcące. Natomiast w zwolnionych pomieszczeniach została utworzona szkoła podstawowa. W 1999 r. w Bydgoszczy zostało otwarte także gimnazjum.

Równocześnie z liceum w Bydgoszczy powołano do życia szkołę licealną w Rumi. W dniu 26 stycznia 1996 przyjęła ona imię św. Jana Bosko. Początkowo szkoła mieściła się w dawnych salach katechetycznych. Odpowiadając na wyzwanie postawione przez reformę szkolną salezjanie, w roku 2001 powołali w Rumi do życia także gimnazjum. Z inicjatywy dyrektora ks. S. Makurackiego rozpoczęto budowę nowego gmachu szkolnego. Obecnie znaczna jego część jest już wykończona i odbywają się tam zajęcia dydaktyczne.

W Toruniu w 1997 r. salezjanie przejęli od Stowarzyszenia Oświatowego Rodziców funkcjonującą już Społeczną Szkołę Podstawową. Przyjęła ona nazwę Katolickiej Szkoły Podstawowej Towarzystwa Salezjańskiego. Od roku 1999 Zgromadzenie Salezjańskie otworzyło także gimnazjum. Zajęcia lekcyjne obu szkół odbywały się dotychczas w budynkach wypożyczonych od miasta. W 1998 r. salezjanie uzyskali grunt pod budowę własnej szkoły. W roku szkolnym 2004/5 część zajęć lekcyjnych odbywa się już w budynkach szkolnych będących własnością salezjanów. Będą one sukcesywnie rozbudowywane. W planach jest utworzenie tam szkoły podstawowej, gimnazjalnej i licealnej, bursy dla studentów, obiektów sportowych i oratorium .
Najmłodszym salezjańskim ośrodkiem szkolnym jest Konin. W roku 2000 rozpoczął się pierwszy rok historii salezjańskiego liceum, a rok później do życia powołano także gimnazjum.

Wraz z rozwojem salezjańskiego szkolnictwa pojawiły się także inne możliwości pełnienia przez salezjanów misji szkolno–wychowawczej. Przykładem połączenia działalności szkolnej z typowym ośrodkiem wychowawczo –terapeutycznym jest ośrodek w Trzcińcu. Salezjański Ośrodek Wychowawczy istnieje tu od 1990 r. Przeznaczony jest dla młodzieży w wieku od 13 -21 lat. Młodzi ludzie mogą ukończyć gimnazjum z przysposobieniem zawodowym. Wychowankom stwarza się także możliwość kontynuowania nauki w szkole średniej.

Kolejną placówka przeznaczoną dla biednej i opuszczonej młodzieży jest dzieło wyrosłe ze Świetlicy Terapeutycznej „Nasz Dom” przy parafii NMP Wspomożenia Wiernych w Rumi. Odpowiadając na potrzeby chwili ośrodek ten przechodzi ewolucję z typowej świetlicy terapeutycznej, poprzez dom dziecka, do zakładu wychowawczego, które powstaje w Kniewie k. Wejherowa .

ks. Jarosław Wąsowicz sdb