Parafie
Do nowo powstałej w 1979 r. Inspektorii św. Wojciecha weszły prawie wyłącznie placówki związane z duszpasterstwem parafialnym. Fakt ten określił z góry charakter pracy i kierunki rozwoju działalności apostolskiej salezjanów na terenach nowej prowincji. Wyjątek od pracy parafialnej stanowiło kilka kapelanii . Praca w parafiach była dla salezjanów głównym terenem działań apostolskich, aż do roku 1989, kiedy w wyniku rozpoczętych w Polsce przemian ustrojowych pojawiły się także inne możliwości pracy wychowawczej wśród młodzieży .
Ogółem, w czasie powstawnia Inspektorii św. Wojciecha, placówki duszpasterskie prowadzone na jej terenie obejmowały posługą 208 tys. wiernych w 41 parafiach. W dziewięciu parafiach miejskich i jednym rektoracie obsługiwano 123 tys. wiernych, w 32 parafiach wiejskich 80 tys. wiernych. Ponadto do inspektorii św. Wojciecha przynależały dwa samodzielne wikariaty: w Aleksandrowie Kujawskim i Sławsku . Współbracia przynależący do północnej prowincji pracowali także w parafiach garnizonowych w Inowrocławiu i Jeleniej Górze .
Warto podkreślić, że odpowiadając na potrzeby kościołów lokalnych salezjanie zaangażowani w pracę duszpasterską w parafiach przynależeli do różnych struktur diecezjalnych. Pełnią funkcje dziekanów, spowiedników, ojców duchownych księży diecezjalnych i spowiedników w seminariach diecezjalnych
Największa parafia w chwili powstania inspektorii znajdowała się w Pile. Salezjanie obejmowali tam swoją posługą duszpasterską 30 tys. wiernych. W latach 80–tych prężnie działał tu Klub Inteligencji Katolickiej pod kierunkiem ks. Stanisława Styrny. Był w całym regionie środowiskiem wolnej myśli, skupiającym regionalnych działaczy opozycji. KIK organizował cieszące się dużą popularnością Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej. Dzięki tym inicjatywom kościół św. Rodziny stał się centrum kulturalnym w całym regionie. Po dzień dzisiejszy w parafii św. Rodziny działa założona w latach 80 - tych Odnowa w Duchu Świętym, parafialny chór św. Cecylii z prawie 60–letnią tradycją, wspólnoty neokatechumenalne sięgające swoimi początkami końca lat 70–tych. Ponadto przy parafii funkcjonują inne grypy i stowarzyszenia charakterystyczne w posłudze salezjanów. W ciągu ostatnich 25 lat przy parafii działały także: Instytut Wyższej Kultury Religijnej przy KUL, Diecezjalne Kolegium Katechetyczne oraz salezjańskie liceum i gimnazjum (przeniesione do nowych budynków szkolnych w 2000) oraz Salezjańska Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II przeniesiona w 2003 r.
Położony w centrum Piły, kościół parafialny spełniał rolę gospodarza uroczystości w skali całego miasta. Ze względu na lokalizację przy parafii inspektoratu w kościele św. Rodziny odbywało się także wiele uroczystości salezjańskich w skali inspektorii, a nawet i całej Polski .
Kolejnymi dużymi ośrodkami duszpasterskimi na terenie inspektorii św. Wojciecha są dwie parafie w Rumi: pw. Wspomożenia Wiernych oraz pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Salezjańska obecność w Rumi sięga korzeniami okresu przedwojennego. W roku 1937 r. przybył do Rumi salezjanin ks. Jan Kasprzyk i zaczął organizować tu życie zakładowe.
Po wojnie przy kaplicy Wspomożycieli Wiernych funkcjonował Salezjański Dom Dziecka . Mimo usilnych starań nie dało się utrzymać tej placówki i w 1960 r. została ona zamknięta przez komunistyczne władze , dzieląc tym samym los innych salezjańskich placówek szkolno-wychowawczych . Przy Zakładzie Salezjańskim utworzono w 1957 r. parafię NMP Wspomożenia Wiernych. W latach 1982-86 wybudowano tu duży dwupoziomowy kościół i dom zakonny. Parafia Wspomożycielki Wiernych jest bardzo prężnym ośrodkiem duszpasterskim i młodzieżowym. Funkcjonuje tu kilkadziesiąt grup parafialnych, wśród których można wymienić chociażby sięgający tradycją do lat przedwojennych chór „Lira” , wspólnoty rodziny salezjańskiej: SWS, BWS, ADMA, prężnie działające oratorium z szeroką gamą propozycji dla dzieci i młodzieży. Parafia jest także organizatorem Ogólnopolskiego Festiwalu Muzyki Religijnej im. Ks. Stanisława Ormiańskiego .
W roku 1945 salezjanie objęli w Rumi także parafię Podwyższenia Krzyża Świętego. Wytrwale prowadzona tu praca duszpasterska przyniosła wiele owoców, wśród których można by wymienić chociażby dużą liczbę powołań kapłańskich i zakonnych. Obecnie parafia w „starej Rumi” jest prężnym ośrodkiem duszpasterskim wychodzącym z wieloma inicjatywami na rzecz ludzi młodych .
Na Wybrzeżu salezjanie prowadzą także parafię św. Jana Bosko w Gdańsku. W dniu 6 czerwca 1945 administrator apostolski ks. Andrzej Wronka przekazał pod zarząd Zgromadzeniu Salezjańskiemu poprotestancki kościół pw. św. Jerzego. Przez długie lata kościół ten, już pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa, był kościołem rektoralnym, w którym salezjanie sprawowali opiekę duszpasterską nad 10 tys. wiernych. Parafię św. Jana Bosko erygował dopiero abp Tadeusz Gocłowski w dniu. Liczy ona obecnie około 7, 5 tys. wiernych. W Gdańsku dużym powodzeniem od lat cieszy się Liga Salezjańska w piłce nożnej, prowadzone jest oratorium, które w tej ubogiej dzielnicy Gdańska nabiera szczególnego wymiaru realizacji charyzmatu salezjańskiego .
Innymi dużym terenem salezjańskiego posługiwania duszpasterskiego jest Szczecin z trzema ośrodkami parafialnymi. Najstarszą jest placówka na Gumieńcach. Salezjanie pracują tu od 1946 r. W pierwszych latach istnienia prowincji św. Wojciecha salezjanie mieli oddać tę placówkę do diecezji w 1991 r. Ostatecznie pozostali jednak w parafii MB Różańcowej. Na rzecz diecezji wybudowano kościół parafii Przemienienia Pańskiego, wydzielonej z parafii gumienieckiej. W parafii salezjańskiej trwa budowa nowego kościoła i rozbudowa oratorium. Opieką duszpasterską objętych jest 14, 5 tys. wiernych .
Kolejną szczecińską placówką duszpasterską pod opieką salezjanów jest parafia pw. Michała Archanioła w dzielnicy Wielgowo. Salezjanie pracują tu od 1947 r. W ostatnich latach w Wielgowie wybudowano i wykończono nową plebanię. Trwa adaptacja starej plebani na pomieszczenia oratoryjne .
W roku 1986 salezjanie zdecydowali się na objęcie duszpasterstwa w parafii św. Jana Bosko na osiedlu Kaliny w Szczecinie wraz z zadaniem budowy kościoła. Teren parafii objął dwa osiedla z liczbą 20 tys. wiernych. Mimo pięknie rozwiniętej pracy duszpasterskiej i młodzieżowej, perspektywy ukończenia budowy świątyni parafialnej są jeszcze odległe. Tymczasem zorganizowano tu jedno z najprężniejszych oratoriów dla młodzieży . Dużym powodzeniem w całym Szczecinie cieszy się piłkarska Liga Salezjańska, ok. 850 młodzi zrzeszonych jest w SALOS-ie .
Prężnym ośrodkiem duszpasterskim jest parafia w Dębnie Lubuskim oraz skupione w pobliżu parafie w Sarbinowie, Boleszowicach, Różańsku i Nowogródku Pomorskim. W Dębnie salezjanie pracują w parafii św. Apostołów Piotra i Pawła od 1946 r. Obecnie liczy ona około 10 tys. wiernych. W ostatnich latach salezjanie prowadzą tu Ognisko Wychowawcze „Nasz Dom” .
Na Ziemiach Odzyskanych salezjanie z inspektorii św. Wojciecha prowadzą jeszcze duszpasterstwo parafialne w Baniach i w Swobnicy oraz w Kaławie, Lubrzy i Szczańcu .
Kolejną dużą parafią prowadzoną przez salezjanów jest parafia św. Faustyny Kowalskiej w Koninie, której początki sięgają grudnia 1993 r. Dekret erygujący nową parafię został podpisany w Kurii Diecezjalnej we Włocławku przez bpa Bronisława Dembowskiego w dniu 28 grudnia. Parafia bł. Faustyny Kowalskiej liczyła wówczas 4. 107 wiernych. W przeciągu dziesięciu lat swojej historii z roku na rok powiększała liczbę swoich wiernych. Było to związane z rozwojem osiedla Chorzeń i wzrostem budownictwa domków jednorodzinnych. W 1996 r. liczyła już 6000 parafian, w roku 2001 około 8700 wiernych. Obecnie trwa budowa parafialnej świątyni, a przy tymczasowej plebani funkcjonuje oratorium dla dzieci i młodzieży .
Blisko Konina położone są Kawnice. W roku 1981 dekretem biskupa włocławskiego z dnia 15 czerwca salezjanie przejęli tu zarząd parafii i sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia. W czerwcu 1982 r. erygowano w tej placówce wspólnotę zakonną. Kawnice są rozwijającym się ośrodkiem kultu maryjnego. Zatrzymuje się tu coraz więcej pielgrzymek zdążających do Lichenia. Obecnie jest to jedyne sanktuarium maryjne animowane przez salezjanów w naszej inspektorii . W tym samym regionie salezjanie prowadzą dwie małe parafie w Lądzie i Kowalewie.
Przez długie lata salezjanie pracowali także w parafii w Skrzatuszu przy sanktuarium MB. Bolesnej. W roku 1988 cała diecezja koszalińsko–kołobrzeska wraz z inspektorią pilską przeżywała uroczystość koronacji skrzatuskiej figurki MB. Bolesnej. Aktu koronacji dokonał Prymas Polski kard. Józef Glemp w dniu 18 września 1988 r. W uroczystościach tych wzięło udział 30 biskupów, setki księży oraz ok. 100 tys. wiernych . W pierwszych latach istnienia inspektorii św. Wojciecha pojawiła się koncepcja wybudowania w Skrzatuszu domu nowicjackiego . Nigdy jednak nie została zrealizowana. W roku sanktuarium i parafia zostały przejęte pod zarząd diecezji koszalińsko – kołobrzeskiej.
W kwietniu 1990 r. została erygowana parafia św. Marka w Bydgoszczy na osiedlu Fordon. Jest to jeden z większych ośrodków duszpasterskich prowadzonych przez salezjanów z inspektorii św. Wojciecha. Parafia liczy ponad 11 tys. wiernych. Po wybudowaniu kościoła i plebani trwa ich wykańczanie. Przy parafii funkcjonuje prężne duszpasterstwo młodzieżowe .
Parafia NMP Wspomożenia w Aleksandrowie Kujawskim erygowana została w 1981 r. Wcześniej, po zamknięciu przez władze komunistyczne szkoły salezjańskiej w roku 1952, salezjanie w szkolnej kaplicy pozostawionej w rękach Zgromadzenia prowadzili Samodzielny Ośrodek Duszpasterski (1973). Od połowy lat 80–tych do dziś trwa budowa parafialnego kościoła. W budynku parafialnym aktualnie mieści się także Salezjański Ośrodek Powołaniowy i internat dla chłopców oraz oratorium młodzieżowe .
W rejonie Słupska salezjanie prowadzą pracę duszpasterską w trzech parafiach. Największa jest parafia św. Rodziny w Słupsku obsługująca ponad 7 tys. wiernych . Salezjanie pracują tu od 1949 r. W roku 1988 rozpoczęto w Słupsku budowę plebani i kościoła. Prace nad jego wykończeniem wciąż trwają. Parafia św. Rodziny od lat prowadzi prężny ośrodek duszpasterstwa młodzieży. W karty historii lokalnego Kościoła wpisała się własną grupą pielgrzymkową w diecezjalnej Pieszej Pielgrzymce na Jasną Górę, prężnie niegdyś działającym duszpasterstwem akademickim , odnoszącą wiele sportowych sukcesów organizacją SALOS, działającym oratorium, regularnie wydawaną gazetą parafialną. W okolicy Słupska salezjanie prowadzą duszpasterstwo parafialne w Kobylnicy i Główczycach .
Na terenie diecezji koszalińsko – kołobrzeskiej salezjanie prowadzą jeszcze parafię pw. Świętej Trójcy w Czaplinku, której administrację objęli już w 1945 r. W samym mieście na terenie parafii znajdują się dwa zabytkowe kościoły. Czaplinek zawsze należał do prężnych ośrodków pracy z młodzieżą. Obecnie funkcjonuje tu oratorium, regularnie jest wydawany miesięcznik parafialny „Ave”.
W granicach współczesnej diecezji pelplińskiej pozostały tylko dwie parafie: pw. Wniebowzięcia NMP w Debrznie i pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Wierzchowie Człuchowskim. Początki salezjańskiej pracy na tych terenach datują się na 1952 r. Dom zakonny w Debrznie został erygowany w 1977 r. W latach 80 – tych wybudowano tu nowa plebanię z częścią przeznaczoną na oratorium.
ks. Jarosław Wąsowicz sdb
