ZABYTKOWE TKANINY Z RELIKWIARZA
W otłarzu-relikwiarzu św. Urszuli i jej Towarzyszek w Lądzie przechowywane są m.in. 54 głowy relikwiarzowe Kolońskich Męczenniczek okryte cennymi tkaninami i dekorowane tekstylnymi kwiatami. Wstępne badania przeprowadzone nad tym unikalnym zespołem relikwii wykazały, że każdą z głów okrywają 3 warstwy dekoracyjnych tkanin, z których najmłodsza, wierzchnia, pochodzi z połowy XIX w., najstarsza zaś sięga czasów średniowiecza, kiedy to w połowie XIII w. relikwie trafiły z Kolonii do Lądu.
Kolekcja relikwii w ołtarzu-relikwiarzu św. Urszuli stanowi unikalny w skali naszego kraju, i bardzo rzadki w Europie, zespół zachowany wraz z oryginalną dekoracją.
W grudniu 2010 r. podjęliśmy decyzję o przeprowadzeniu szczegółowych badań i konserwacji wybranej grupy głów reliwiarzowych i dekorujących je tkanin, aby na tej podstawie przygotować kompleksowy program badawczy i konserwatorski dla całego zespołu. Wyselekcjonowano 4 obiekty, a wśród nich najcenniejszą czaszkę okrytą średniowieczną, złotolitą tkaniną dekorowaną licznymi tarczami herbowymi średniwiecznego rycerstwa. Po podpisaniu stosownego porozumienia, relikwie i cenne tkaniny trafiły do pracowni prof. Heleny Hryszko, kierownika Katedry Konserwacji i Restauracji Tkanin Zabytkowych na Wydziale Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
Przybycie tak niecodziennych „gości” studentki pracowni przywitały okolicznościowym tortem, dekorowanym humorystycznie potraktowanymi „portretami czaszek”. Najcenniejszej z relikwiarzowych głów, tej dekorowanej herbową tkaniną, nadano imię Teodora.
Po dezynfekcji (przeprowadzonej w komorze gazowej w Bibliotece Narodowej) i sporządzeniu dokumentacji fotograficznej, technologicznej i rentgenowskiej, rozpoczęto demontaż dekoracji kwiatowych oraz pierwszej warstwy tkanin.Po ich zdjęciu ukazała się dekoracja wykonana z pąsowego i zielonego atłasu, którego powstanie wstępnie datuje się na wiek XVI. Pod warstwą atłasowej osłony, której jeszcze nie zdemontowano, widać już średniowieczną tkaninę jedwabną.
Zakończenie prac badawczych i konserwatorskich przewidziane jest w czerwcu bieżącego roku.
Ks. Janusz Nowiński SDB
Kustosz Zabytków Dawnego Opactwa w Lądzie nad Wartą
